به نظر می رسد شما به عنوان والدین کنترل کمی روی نحوه ارتباط فرزندتان با همسالان و دوستانش دارید. در حالیکه می توانید با کمک به او جهت برقرای روابط و دوستی های سالم، تغییر بزرگی در زندگی اش ایجاد کنید.

بسیاری از اوقات والدین فکر می‌کنند «بچه‌ها بچه هستند» و تنها مساله مهم این است که « به موقع به خانه بیایند و کاری که من می‌خواهم را انجام ‌دهند.» اما تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که در دوران کودکی در میان همکلاسی های خود دوست داشتنی تر هستند، نسبت به آن هایی که کمتر دوست داشتنی هستند، بهتر رفتار می کنند. شاید به این دلیل که تعاملات منفی با همسالان، الگوهای رفتار پرخاشگرانه و اعتماد به نفس پایین را ترویج می‌دهد.

در اینجا بر اساس علم روانشناسی روش هایی برای کمک به رشد فرزندتان و تبدیل او به بزرگسالی با هوش اجتماعی بالا آورده شده است:

کودکان نوپا و پیش دبستانی

بهتر است یادگیری مهارت های اجتماعی از دوران کودکی شروع شود. زیرا بهترین زمان برای شروع یادگیری این دوران است. تحقیقات نشان می دهد بچه هایی که مهارت های اجتماعی خوبی دارند، مدت زمان بیشتری در مدرسه می مانند، در روابط آینده شادتر و سالم تر هستند.

توصیه هایی به والدین برای کودکان خردسال:

 « رعایت نوبت » را به کودکان بیاموزید. پژوهش ها نشان می‌دهد روابط زمانی موفقیت‌آمیز می شوند که یاد بگیریم در تعاملات اجتماعی خود ابراز همدلی متقابل داشته باشیم. پس به جای اینکه انجام هر فعالیتی را به او دیکته کنید، بهتر است از زمانی که برای بازی با فرزندتان می گذارید، به عنوان فرصتی برای نشان دادن نحوه رعایت نوبت استفاده کنید، مثلا ممکن است بخواهید با نمایش عروسکی یا خواندن کتابی آن را آموزش دهید. یادگیری چنین تعاملاتی به آنها کمک می کند تا انعطاف پذیری بیشتری داشته باشند، به این ترتیب زمانی که با همسالان خود دور هم جمع می شوند، می توانند از همان مهارت ها استفاده کنند.

آموزش برنامه ریزی در بازی. تحقیقات نشان می دهد که مهارت های اجتماعی کودکان خردسال به شدت تحت تأثیر مشارکت مثبت والدین است. وقتی والدین به فرزندانشان کمک می کنند موقعیت های اجتماعی را برنامه ریزی کنند و وقتی بچه ها این موضوع را در زندگی مشاهده می کنند، احتمال اینکه خودشان نیز مهارت های برنامه ریزی را به خوبی بیاموزند، بیشتر می شود. علاوه بر این، تنظیم چارچوبی برای بازی با بچه های دیگر، یعنی اینکه چه زمانی، با چه کسی و چه بازی با هم انجام دهند، می تواند به کودکان کمک کند تا مهارت های بیشتری را بیاموزند و دوستان جدیدی پیدا کنند. البته، با بزرگ‌تر شدن بچه‌ها، مهم است که والدین به آنها اجازه دهند مسئولیت بیشتری برای بسیاری از این تصمیم‌ها بر عهده بگیرند.

بچه های پیش دبستانی و دبستانی

بچه‌هایی که وارد مهدکودک و دبستان می‌شوند همچنان روی خود متمرکز هستند، بنابراین زمان خوبی است که به آنها بیاموزید تا به دیگران نیز فکر کنند زیرا آنها به ذات در حال فکر کردن هستند. پیشنهادات شما باید مهارت محور باشد، و آن چه خودتان انجام می دهید را به آنها بیاموزید. به طور مثال:

• به آنها یاد دهید با مهربانی رفتار کنند. از فرزندتان بپرسید، برای اینکه بچه‌های دیگر احساس شادی کنند، یا در فعالیت خاصی مشارکت داشته باشند، چه کاری انجام داده است؟ سپس به او کمک کنید تا مکانیزم آن موضوع را درک کند. برای مثال، وقتی کودک شما با بچه های دیگر بازی می کند و کودکی را می بیند که تنها نشسته است، به او پیشنهاد دهید که از آن کودک تنها بپرسد آیا می خواهد به جمع آنها ملحق شود یا خیر.

• آنها را تشویق کنید تا دیدگاه های دیگران را نیز در نظر بگیرند. اگر کودک شما از بازی با یک اسباب بازی خاص لذت می برد، از او بپرسید که آیا سارا و علی هم از بازی با این عروسک لذت می برند یا نه. این تمرین به درک بچه ها در مورد دیدگاه متفاوت آنها کمک می کند تا در این فرآیند همدلی را بیاموزند.

دانش آموزان راهنمایی

زمانی که کودکان به مقطع راهنمایی وارد می شوند، دو جنبه از روابط با همسالان برجسته تر می شود. یکی این که چگونه با گروه همسالان سازگاری داشته باشد و دیگری ایجاد دوستی های دو نفره است که حتی اگر کودک با گروه سازگار نباشد، می تواند شکوفا شود.

چند راه برای کمک به کودکان در این گروه سنی:

درباره محبوبیت بحث کنید. بر اساس تحقیقات، دو نوع بچه محبوب وجود دارد: آنهایی که “دوست داشتنی” یعنی مثبت و همدل هستند و دیگرانی که در موقعیت های خاص مانند جذاب بودن، پرخاشگری، تاثیرگذار بودن یا “باحال بودن” محبوب هستند. این تمایز می‌تواند برای بچه‌ها گیج‌کننده باشد، اما با توضیح صریح این تفاوت‌ها، «شما واقعا می‌توانید به آنها کمک کنید تا راه درست را انتخاب کنند.»

مهارت های دوستی را در آنها توسعه داده و تشویق کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که دوستی‌های خوب چندین مؤلفه مشترک دارند، از جمله مراقبت عاطفی و جسمی، بیان نقاط ضعف، اعتماد و راز نگهدار بودن، وفاداری و کمک به دوستان برای پیشرفت کردن و از عهده مسائل برآمدن. در مورد این ویژگی ها با فرزندتان صحبت کنید. اینکه چگونه می توانند این نوع دوستان را انتخاب کرده و خودشان نیز برای دیگران این گونه باشند.

اعتماد به نفس آنها را پرورش دهید. بچه های دوران راهنمایی نیز باید یاد بگیرند که چگونه با وجود خطر طرد شدن از سوی همسالان، خودشان را حفظ کنند. «بیشتر بچه‌ها در این سن قلدری از طرف همسالانشان را تجربه می‌کنند.» مهم است که به آنها یاد دهیم که این رفتار به دلیل اشتباهات آنها نیست، بلکه به دلیل مشکلاتی است که قلدرها در کنترل احساسات خود و دوست یابی به روش های سازگارتر دارند. همچنین دوران راهنمایی زمان خوبی است تا کودکان را به سِمت تصمیم گیری در مورد مسائل مربوط به همسالان راهنمایی کنید و در عین حال به آنها بگویید که برای حمایت و مشاوره آنها همواره حضور دارید.

نوجوانی

با ورود بچه ها به دوران نوجوانی، روابط آنها به دلیل تجربه روابط عاشقانه، دوستانه و فشار همسالان پیچیده تر می شود. در اینجا نکاتی برای کمک به نوجوان شما برای عبور از این دوران پیچیده اجتماعی آمده است:

توضیح دهید که تجربه نگرانی در این  سن طبیعی  است. اغلب نوجوانان نگرانی‌های برای هویت یابی خویش دارند، بنابراین به نوجوان خود کمک کنید بداند که «بقیه همسالان او نیز این نگرانی را دارند» آنان را تشویق کنید تا با همسالان خود همدلی کنند زیرا آنها نیز با همین مسائل پیچیده سر و کار دارند.

به آنها کمک کنید به خود احترام بگذارند. به نوجوان خود کمک کنید تا برای هویت خود ارزش قائل باشد و آن را پرورش دهد و خود را از فشار همسالان خود رها کند. در حالی که در این مرحله پیوند با دیگران اهمیت زیادی دارد، اما «تحقیقات نشان می‌دهد که بچه‌ها بین خواسته هایی که والدین یا همسالانشان از آنها دارند، ارزش های خود را خلق می کنند»

بچه‌ها بیشتر از بزرگترهایشان، درباره همسالان خود می‌دانند و دراین سن باید اغلب تصمیم گیری‌ها را خودشان انجام دهند.

«والدین می‌توانند مهارت‌هایی را به فرزندان خود بیاموزند که تا آخر عمر و در هر رابطه شخصی و حرفه‌ای از آنها استفاده کنند» پس «اگر می‌خواهید فرزندتان در بزرگسالی نسبت به دیگران توجه داشته باشد و آنها را در نظر بگیرد، اکنون به او پاداش دهید و او را به این کار تشویق کنید.»