وقتی برای اولینبار معلم پسرمان گفت که «محمد سر کلاس حواسش زود پرت میشود»،
فکر کردیم شاید مثل خیلی از بچهها پرانرژی و بازیگوش است.
اما کمکم دیدیم که حتی هنگام بازی هم تمرکز ندارد،
وسایلش را مدام گم میکند و انجام یک کار ساده برایش ساعتها طول میکشد.
آن موقع هنوز نمیدانستیم اسم این چالش بزرگ اختلال توجه و تمرکز (ADHD) است.
در این مقاله از سایت تحول ذهن و زندگی (tzehn.com)
میخواهیم داستان واقعی والدینی را بازگو کنیم که با صبر، آموزش و استفاده از روشهای علمی
توانستند بدون ناامیدی، مسیر بهبودی فرزندشان را پیدا کنند.
اگر شما هم والد کودک کمتمرکزی هستید، این تجربه میتواند چراغ راهتان باشد.
🧠 تشخیص سخت اما نجاتبخش
اولین قدم، پذیرفتن این بود که «محمد فقط بینظم یا تنبل نیست».
بعد از چند جلسه مشاوره، متخصص کودک به ما گفت که او مبتلا به نوعی اختلال توجه بدون بیشفعالی است.
در ابتدا باورش برایمان سخت بود، اما وقتی توضیحات دقیق روانشناس را شنیدیم —
در مورد عملکرد دوپامین در مغز، نقش تمرکز در یادگیری و تأثیر محیط —
احساس کردیم بالاخره میدانیم با چه چیزی روبهرو هستیم.
💬 پزشک گفت:
«این بچهها باهوشاند، فقط مغزشان مسیر متفاوتی برای تمرکز دارد. باید به او یاد بدهید چطور با مغزش هماهنگ شود.»
و همین جمله مسیر زندگی ما را عوض کرد.
📋 برنامهریزی و تغییر سبک والدگری
پیش از هر چیز یاد گرفتیم محیط خانه را آرام و قابلپیشبینی کنیم.
برای محمد یک جدول ساده درست کردیم که کارهای روزانهاش در آن نوشته شده بود:
بیدار شدن، صبحانه، درس، بازی، شام، خواب.
⏰ هر کار با ساعت مشخص همراه بود و بعد از هر مرحله یک استیکر تشویقی میگرفت.
این کار ساده باعث شد کمکم نظم در ذهنش شکل بگیرد.
از طرفی یاد گرفتیم که فریاد زدن یا سرزنش، هیچ نتیجهای ندارد.
بهجای گفتن «چرا حواست نیست؟» گفتیم:
«بیا با هم دوباره امتحان کنیم، ببینیم چطور میتونیم بهتر تمرکز کنیم.»
👩🏫 مشاورمان در سایت tzehn.com در مقالهای دربارهی
«روشهای والدگری برای کودکان مبتلا به اختلال توجه و تمرکز»
نکتهای گفته بود که خیلی کمکمان کرد:
“تمرکز را نمیشود تحمیل کرد، باید آن را در محیط و رفتار روزمره ساخت.”
🎯 تمرینهای تمرکز و بازیهای هدفمند
به توصیهی درمانگر، روزی ۱۵ دقیقه بازیهایی انجام میدادیم که تمرکز و دقت او را تقویت کند، مثل:
-
بازی یافتن تفاوتها در دو تصویر
-
پازلهای ساده و لگو
-
قصهگویی متناوب (من جملهای میگفتم، او ادامه میداد)
-
نفسعمیق با شمارش معکوس قبل از شروع هر تکلیف
به مرور دیدیم که حواسپرتیهایش کمتر میشود. حتی خودش پیشنهاد داد که قبل از درس خواندن چند دقیقه مدیتیشن ذهنآگاهی انجام دهد.
📘 بعدها در مقالهی «تأثیر تمرینهای ذهنآگاهی بر تمرکز و یادگیری»
خواندیم که این تمرینها واقعاً سطح دوپامین را تنظیم میکنند —
و خوشحال شدیم که بدون دارو هم میشود پیشرفت کرد.
💊 تصمیم برای دارودرمانی (و کنار آمدن با آن)
با وجود تمرینها، گاهی هنوز تمرکز محمد بهخصوص در مدرسه مشکل داشت.
روانپزشک پیشنهاد کرد با دوز بسیار پایین داروهای محرک ADHD شروع کنیم.
اولش مردد بودیم، ولی بعد از مطالعه مقالهی
«نقش دارو در درمان اختلال توجه و تمرکز؛ مزایا و عوارض احتمالی»،
با آگاهی تصمیم گرفتیم امتحان کنیم.
در هفتهی اول تغییر بزرگی دیدیم:
او با دقت بیشتری تکالیفش را انجام میداد، بدون بیقراری یا حواسپرتی.
عوارض جزئی مثل بیاشتهایی داشت، اما پزشک دوز را تنظیم کرد و همهچیز بهتر شد.
🧩 همکاری با معلم و مشاور مدرسه
یکی از بهترین کارهایی که کردیم، درخواست همکاری از معلمش بود.
از او خواستیم تا تکالیف را در بخشهای کوچکتر بدهد و وسط کلاس کمی استراحت برای محمد در نظر بگیرد.
نتیجه؟
او در امتحان آخر ترم، نهتنها نمرهاش بالا رفت، بلکه خودش گفت:
«مامان من بالاخره تونستم تا آخر کلاس گوش بدم بدون اینکه فکرم بره یه جای دیگه!»
برای ما همین جمله از هزار نمره مهمتر بود.
🌿 بازوالدگری خودمان؛ درس بزرگ والدین
در طول این مسیر یاد گرفتیم که ما هم باید تغییر کنیم.
بهجای تمرکز بر «اشتباهات کودک»، روی پیشرفتهای کوچک اما واقعی تمرکز کردیم.
اگر یک روز فقط ۵ دقیقه بیشتر از روز قبل تمرکز میکرد، جشن کوچکی میگرفتیم.
به قول یکی از روانشناسان در مقالهی سایت ما دربارهی خانواده درمانی و نقش والدین در رشد کودک:
“کودک در آرامش والدین رشد میکند، نه در اضطراب آنها.”
❤️ جمعبندی؛ صبر، آموزش و عشق
الان بعد از دو سال، محمد دانشآموزی باانگیزهتر، شادتر و منظمتر شده است.
هنوز گاهی تمرکزش میپرد، ولی خودش بلد است چطور دوباره برگردد.
یاد گرفته با مغزش دوست باشد، نه دشمن آن.
و ما یاد گرفتیم که:
-
اختلال توجه یک شکست نیست، یک مسیر یادگیری متفاوت است.
-
درمان مؤثر یعنی ترکیب عشق، آموزش و پیگیری مداوم.
-
و مهمتر از همه، هیچ پدر و مادری در این مسیر تنها نیست.
اگر شما هم درگیر چنین چالشی هستید،
مجموعه مقالات ما در tzehn.com میتواند کمکتان کند تا
با آرامش، علم و حمایت، این مسیر را قدمبهقدم طی کنید.
