آیا به دنبال ایجاد نگرش شکرگزاری در فرزندان خود هستید؟

تحقیقات روان‌شناختی نشان می‌دهد که بهتر است کودکان را به شکرگزاری تشویق کنید، یعنی توجه آنها را به اعمال و رفتارهای محبت آمیز جلب کنید. این نکته را به خاطر داشته باشید که آنها از بزرگسالان الگوبرداری می کنند.

قدردانی فراتر از یک احساس خوشایند است، می تواند مانند ابزاری قدرتمند در جهت افزایش رفاه افراد باشد. دهه‌ها تحقیق مزایای شکرگزار بودن را برای بزرگسالان و کودکان نشان داده است.

در مطالعه ای مهم که در سال 2003 انجام شد، شرکت کنندگانی که فهرستی از چیزهایی که بابت آنها شکرگزارند تهیه کرده بودند، نسبت به کسانی که فقط از آنها خواسته شده بود تا احساسات روزانه خود را بنویسند، شادی، لذت و اشتیاق بیشتری را تجربه کرده بودند. تا به امروز، مطالعات متعدد نشان داده است که داشتن دیدگاه سپاسگزاری و «شمارش نعمات» و ابراز قدردانی از دیگران، تاثیرات مثبتی بر سلامت عاطفی و روابط عاشقانه و بین فردی دارد. افراد سپاسگزار رضایت بیشتری از زندگی و انگیزه بیشتری برای بهبود خود دارند.

همچنین ابراز قدردانی با فواید فیزیکی بسیاری همراه است. مطالعات نشان داده است که احساس شکرگزاری می تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد، فشار خون و افسردگی را کاهش دهد و حتی خطر بیماری های قلبی عروقی را پایین آورد. در اینجا شش نکته علمی برای والدین آورده شده است تا به پرورش قدردانی در فرزندانشان کمک کنند:

از موارد کوچک شروع کنید

تحقیقات نشان داده است که احساس شکرگزاری نواحی از مغز را که برای پردازش اطلاعات اجتماعی و تنظیم هیجانات مهم هستند، درگیر می کند. یعنی مناطقی از مغز که هنوز در کودکان خردسال در حال رشد است. حتی کودکان نوپا نیز می توانند قدردانی را در سطوحی درک کنند. به گفته دانشمندان علوم اعصاب، یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به بچه‌های کوچک برای درک بهتر سپاسگزاری این است که با آن‌ها در مورد لحظات هرچند کوچک، شاد و لذت بخش مانند اینکه چقدر امروز، روز خوبی است یا غذایی که می‌خوریم چقدر خوب و خوشمزه است، صحبت کنید.

به اشتراک گذاشتن جنبه‌های حسی خوب با کودکان خردسال که هنوز توانایی لازم برای ارزیابی ذهن افراد دیگر را ندارد، کار مناسبی است.

سوال بپرسید

بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2019 انجام شد، بهتر است از بچه‌ها در مورد احساسشان سوال کنید تا آنها عادت کنند وقتی هر چیزی مثل هدیه یا …. دریافت می‌کنند، در مورد احساسشان صحبت کنند. این روش برای زمانی که بحث قدردانی و بیان احساس واقعی آنها به میان می آید، به آنها کمک می کند.

در واقع با پرسیدن سوال در مورد احساسشان، بدون اینکه برایشان مستقیما صحبت و سخنرانی کنیم، این موضوع را برایشان جا می اندازیم. این رفتار به والدین کمک می کند تا سپاسگزاری را به فرزندشان بیاموزند، زیرا ممکن است آنها حتی متوجه احساسی که در زمان گرفتن هدیه داشته اند و یا تجربه خاص بودن آن نشده باشند.

گاهی اوقات بچه‌ها آنقدر مشغول خودشان هستند یا روی چیزهایی مثل بازی با سایر بچه ها تمرکز می کنند که در آن لحظه حواسشان نیست که باید برای آن چیزها تشکر کنند.

الگوبرداری

والدینی که عادت به سپاسگزاری دارند، اغلب فرزندانی سپاسگزار تربیت می کنند. به طور مثال وقتی کودکی رفتاری متفکرانه از خود نشان می‌دهد، کار او را ارج می نهند و جملاتی مانند جملات زیر را به آنها می گویند:

• در آغوش گرفتن تو باعث می‌شود از درون احساس خوبی داشته باشم.
• خدای من! آن نقاشی را برای من کشیدی؟!!
• تو واقعا در مورد اینکه من چه چیزی می خواستم زیاد فکر کردی!!

اینکه از فرزندانتان قدردانی کنید باعث می شود تا آنها نیز این ویژگی را در خودشان پرورش دهند. همچنین این رفتار یک راه مهم برای کمک به رشدِ آگاهی اجتماعی و اخلاقی در کودکان است. تلاش ملی باید در جهت هدف قرار دادن اولویت های توسعه اخلاقی و اجتماعی در تربیت کودکان باشد.

زمانی که والدین به طور منظم برای دیگران و کمک های آنها ارزش قائل شوند، سیگنال مهمی برای بچه ها ارسال می کنند که سایر افراد نیز مهم هستند و مشارکت آنها حائز اهمیت است. وقتی والدین از ابراز قدردانی احساس رضایت نشان می دهند، بچه ها نیز آماده تجربه مثبت احساس قدردانی خواهند شد.

مزایای اینکه والدین وقت بگذارند تا قدردانی را به فرزندان خود یاد دهند، فراتر از حد انتظار است و باعث می شود بذر شکرگذاری در فرزندان کاشته شود. محققان دریافتند که تمرین شکرگزاری باعث بهبود رفاه والدین و عملکرد بهتر خانواده می شود.

این روشی مفید است زیرا والدین برای فرزندانشان بهترین را انجام می دهند. در جامعه ما، اغلب والدین فرزندان خود را بر خود اولویت می‌دهند و کارهایی ویژه برای کودکان انجام می دهند تا آنها را شاد و سالم نگه دارند، اما مطالعات نشان می‌دهد وقتی والدین رفاه خود را در اولویت قرار می‌دهند، برای خانواده‌ها نیز مفید است. طوری که والدین از خودشان مراقبت می کنند، در واقع به نفع خانواده است.

توقعات کمتر

برخی از والدین فکر می کنند که باید قدردانی را به یک عادت روزانه در سر میز شام تبدیل کنند، یعنی از فرزندانشان بخواهند هر شب سه چیز را که بابت آنها سپاسگزار هستند بیان کنند یا آنها را تشویق کنند که در یک دفترچه مواردی را جهت شکرگذاری یادداشت کنند. این کار ممکن است برای برخی از خانواده ها عالی باشد، اما مهم است که والدین درک کنند شاید همه فرزندان از این روش استقبال نکنند، پس به آنها فشار نیاورند.

همچنین بهتر است در زمانی که کودک، ناسپاس به نظر می رسد، به جای عصبانی شدن، وقت بگذارند و بپرسند که چه اتفاقی برای او افتاده است و چه مشکلی دارد. «اغلب اوقات اتفاقی که می‌افتد این است که کودک درگیر موضوع دیگری می‌شود که در آن لحظه واقعا به او فشار ‌آورده است. در نتیجه چیزی را که شما به آن توجه می کنید، از دست می دهد.»

زیاده روی نکنید

یافتن تعادل برای تشویق فرزندان به قدردانی بسیار مهم است. در مطالعه‌ای که انجام شد، به شرکت‌کنندگان آموزش داده شد که به طور منظم در مورد چیزهایی فکر کنند که برای آنها سپاسگزار هستند. آنهایی که هفته ای یک بار قدردانی می کردند نسبت به آنهایی که سه بار در هفته یا بیشتر این کار را انجام می دادند، به زیستی بیشتری را گزارش می کردند.

در بسیاری از مواقع، اینکه بیش از حد با بچه‌هایتان در مورد چیزهایی که به خاطر آن سپاسگزار هستند صحبت کنید، می‌تواند تأثیرات آن را کاهش دهد یا آنها را خسته کند» در نتیجه می‌تواند تاثیر معکوس نیز داشته باشد و معنای آن را از بین ببرد.» 

انعطاف پذیر باشید

در مورد انجام قدردانی انعطاف پذیر باشید، مثلا اگر بچه‌ای به جای اینکه یک یادداشت تشکر سنتی بنویسد تا از مادربزرگ خود برای هدیه تولدش تشکر کند، می‌خواهد یک ویدئو قدردانی بسازد یا به روشی سرگرم کننده این کار را انجام دهد، به او اجازه این کار را بدهید.