اگر بخواهیم با خودمان روراست باشیم، زندگی در دهه اخیر هرگز بهاندازه امروز غیرقابلپیشبینی نبوده. همهچیز با سرعت برقآسا در حال تغییر است: اهمیت انعطافپذیری در زندگی امروز
تکنولوژی هر روز سبک زندگیمان را دگرگون میکند
بحرانهای جهانی مثل همهگیری کرونا، جنگها و تغییرات اقلیمی، زندگی روزمرهمان را به هم میریزد
فشارهای اقتصادی، رقابت کاری و دغدغههای روانی، ما را مدام در معرض استرس قرار میدهد
در چنین جهانی، دیگر نمیتوان فقط با اتکا به «برنامهریزی دقیق» یا «ثبات عاطفی» دوام آورد. آنچه بیشتر از همه نیاز داریم، انعطافپذیری روانی و ذهنی است؛ قابلیتی که کمکمان میکند تغییرات را بپذیریم، خودمان را با شرایط جدید سازگار کنیم و همچنان رو به جلو حرکت کنیم.
انعطافپذیری روانشناختی یعنی:
توانایی کنار آمدن با ناملایمات، رها نکردن اهداف مهم، و تغییر شیوه واکنش در شرایط چالشبرانگیز.
نه یعنی سرسری گرفتن دردها، نه انکار سختیها، بلکه یعنی داشتن یک ذهن منعطف، باز و پذیرنده که بهجای گیر کردن در احساسات منفی، میتواند به راهحل فکر کند، ارزشها را به یاد بیاورد و رفتاری سازنده انتخاب کند.
در گذشته، زندگی افراد در طول سالها تقریباً یکسان باقی میماند. اما امروز، تغییر شغل، تغییر مکان، تغییر سبک زندگی یا حتی از دست دادن عزیزان در نتیجه بحرانهای ناگهانی، بسیار رایج شده.
❗ در چنین فضایی، افرادی که ذهنشان انعطافپذیر است، میتوانند سریعتر با موقعیت جدید کنار بیایند، و خود را با شرایط تازه هماهنگ کنند.
زندگی مدرن پر از فشار است:
کار، مسائل مالی، روابط پیچیده، اخبار ناگوار، مقایسههای پیدرپی در شبکههای اجتماعی…
انعطافپذیری کمکمان میکند به جای اینکه قربانی این عوامل شویم، با آگاهی، خودمهربانی و پذیرش درونی، از دل بحرانها عبور کنیم و به جای ماندن در درد، برای ترمیم حرکت کنیم.
طبق تحقیقات روانشناسان، افرادی که از انعطافپذیری بالایی برخوردارند:
اضطراب و افسردگی کمتری تجربه میکنند
کمتر در افکار منفی یا نشخوار ذهنی گیر میافتند
هنگام مواجهه با شکست، سریعتر خود را بازسازی میکنند
از کیفیت خواب، عزتنفس و انگیزه بالاتری برخوردارند
تصمیمگیری در شرایط نامعلوم، یکی از چالشهای بزرگ زندگی امروز است. افراد منعطف، بهجای واکنش احساسی یا اجتناب، میتوانند:
شرایط را ارزیابی کنند
به ارزشهای درونیشان مراجعه کنند
راهحلی مناسب با اولویتهایشان انتخاب کنند
در دنیایی که فردگرایی در حال گسترش است، حفظ رابطه سالم و معنادار با دیگران به انعطافپذیری بالایی نیاز دارد:
توانایی دیدن دیدگاه دیگران
پذیرش تفاوتها
انعطاف در مواجهه با تعارضها
تغییر شیوههای ارتباطی برای حفظ پیوند عاطفی
برای نسلهای قبل، تربیت کودک قواعد سادهتری داشت. اما امروز:
دنیای بچهها متفاوت از دنیای والدین است
چالشهای تربیتی بیشتر شده
فشارهای روانی بر والدین افزایش یافته
در چنین شرایطی، فقط والدینی که ذهنی منعطف و غیرکمالگرا دارند، میتوانند رابطهای امن و حمایتی با فرزندانشان بسازند.
موفقیت در زندگی، بهویژه در دنیای دیجیتال و پررقابت، دیگر فقط با تلاش مداوم حاصل نمیشود. بلکه نیاز به:
انعطاف در یادگیری مهارتهای جدید
پذیرش بازخوردهای سخت
آمادگی برای بازطراحی مسیر زندگی
دارد.
و همه اینها تنها وقتی ممکن میشود که ما بتوانیم ذهنمان را از ترس، کمالگرایی یا ناکامی رها کنیم.
خیلیها فکر میکنند یا “آدم منعطفی هستی” یا “نیستی”. اما واقعیت این است که انعطافپذیری مهارتی قابل یادگیری است. با تمریناتی مثل:
تمرین ذهنآگاهی (mindfulness)
نوشتن افکار منفی و بازبینی آنها
تقویت خودمهربانی
بررسی ارزشهای شخصی
گفتوگو با مشاور یا درمانگر ACT
میتوانیم ذهنمان را انعطافپذیرتر، بازتر و مقاومتر در برابر تغییرات و چالشها کنیم.
در دنیایی که فردا مشخص نیست، بحرانها مدام رخ میدهند و شرایط همیشه ایدهآل نیست، ما به یک مهارت نجاتبخش نیاز داریم:
انعطافپذیری روانی؛ یعنی توانایی کنار آمدن با زندگی، بدون از دست دادن خودمان.
این مهارت نهفقط به ما کمک میکند دوام بیاوریم، بلکه ما را به انسانهایی رشد یافته، قابلاعتماد و با ذهنی باز تبدیل میکند—در خانه، محیط کار، درون خودمان، و میان آدمها.
