طرحواره درمانی کودکان: راهی نو برای غلبه بر مشکلات دوران کودکی
طرحواره درمانی کودکان: راهی نو برای غلبه بر مشکلات دوران کودکی
مقدمه
دوران کودکی دورانی حساس و سرنوشت ساز در زندگی هر فرد است.
تجربیات و روابطی که در این دوران شکل می گیرند، پایه و اساس شخصیت، سلامت روان و عملکرد فرد در بزرگسالی را تشکیل می دهند.
متأسفانه، بسیاری از کودکان در معرض تجربیات آسیب زا مانند غفلت، بدرفتاری، سوء استفاده و فقدان قرار می گیرند.
این تجربیات می تواند منجر به شکل گیری طرحواره های ناسالم در ذهن کودک شود که در آینده می تواند منجر به مشکلات مختلف روحی و روانی شود.
طرحواره درمانی چیست؟
طرحواره درمانی نوعی روان درمانی است که بر درک و تغییر طرحواره های ناسالم تمرکز دارد.
طرحواره ها الگوهای ثابتی از افکار، احساسات و رفتارها هستند که در دوران کودکی شکل می گیرند و در طول زندگی تکرار می شوند.
این طرحواره ها می توانند هم مثبت و هم منفی باشند.
طرحواره های ناسالم، الگوهای فکری و رفتاری منفی و مخرب هستند که می توانند منجر به مشکلات مختلفی مانند اضطراب، افسردگی، سوء مصرف مواد، مشکلات ارتباطی و عزت نفس پایین شوند.
طرحواره درمانی کودکان چگونه عمل می کند؟
طرحواره درمانی کودکان بر اساس این ایده است که با درک و تغییر طرحواره های ناسالم، می توان به کودکان کمک کرد تا بر مشکلات روحی و روانی خود غلبه کنند و زندگی سالم تر و شادتری داشته باشند.
در طرحواره درمانی کودکان، درمانگر به کودک کمک می کند تا طرحواره های خود را شناسایی کند و بفهمد که چگونه این طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار او تأثیر می گذارند.
سپس، درمانگر به کودک مهارت هایی را آموزش می دهد تا بتواند طرحواره های ناسالم خود را به چالش بکشد و آنها را با طرحواره های سالم تر جایگزین کند.
مزایای طرحواره درمانی کودکان
طرحواره درمانی کودکان می تواند فواید زیادی برای کودکان و نوجوانان داشته باشد.
برخی از این فواید عبارتند از:
کاهش علائم مشکلات روحی و روانی مانند اضطراب، افسردگی و سوء مصرف مواد
بهبود عزت نفس و اعتماد به نفس
افزایش مهارت های مقابله ای
بهبود روابط با دیگران
افزایش کیفیت زندگی
مبانی طرحواره درمانی
شکل گیری طرحواره ها در دوران کودکی: نقش تجربیات در ساخت هویت
شکل گیری طرحواره ها در دوران کودکی، فرآیندی پیچیده و ظریف است که نقشی اساسی در هویت، سلامت روان و رفتار ما در بزرگسالی ایفا می کند.
طرحواره ها، الگوهای ثابتی از افکار، احساسات و رفتارها هستند که در دوران کودکی بر اساس تجربیات ما شکل می گیرند و در طول زندگی تکرار می شوند.
این تجربیات می توانند شامل روابط با والدین، مراقبان، همسالان و محیط اطراف باشد.
عوامل موثر در شکل گیری طرحواره ها:
محرومیت عاطفی: فقدان عشق، محبت، توجه و حمایت از سوی والدین یا مراقبان می تواند منجر به شکل گیری طرحواره های ترک شدگی، بی اعتمادی و محرومیت عاطفی شود.
بدرفتاری: سوء استفاده فیزیکی، جنسی یا عاطفی می تواند منجر به شکل گیری طرحواره های بی اعتمادی، آسیب پذیری و شرم شود.
غفلت: عدم توجه به نیازهای اساسی کودک مانند غذا، پوشاک، سرپناه و مراقبت های بهداشتی می تواند منجر به شکل گیری طرحواره های محرومیت، بی اعتمادی و بی کفایتی شود.
انتقاد و تحقیر: انتقاد مداوم، سرزنش و تحقیر از سوی والدین یا مراقبان می تواند منجر به شکل گیری طرحواره های شرم، نقص و بی کفایتی شود.
فقدان ثبات و نظم: عدم وجود ثبات و نظم در محیط زندگی کودک می تواند منجر به شکل گیری طرحواره های ترک شدگی، بی اعتمادی و بی کفایتی شود.
نقش مغز در شکل گیری طرحواره ها:
مغز انسان در دوران کودکی بسیار انعطاف پذیر است و به سرعت به تجربیات مختلف واکنش نشان می دهد.
تجربیات مثبت و منفی در دوران کودکی می توانند اتصالات عصبی در مغز را شکل داده و تقویت کنند.
این اتصالات عصبی، پایه و اساس طرحواره ها را تشکیل می دهند.
تاثیر طرحواره ها بر زندگی:
طرحواره ها می توانند تاثیرات عمیقی بر افکار، احساسات و رفتار ما در بزرگسالی داشته باشند.
برای مثال، کودکی که طرحواره ترک شدگی دارد، ممکن است در بزرگسالی ترس از رها شدن داشته باشد و به طور مداوم به دنبال تایید و حمایت دیگران باشد.
کودکی که طرحواره بی اعتمادی دارد، ممکن است به سختی به دیگران اعتماد کند و در ایجاد روابط صمیمی دچار مشکل باشد.
تغییر طرحواره ها:
خوشبختانه، طرحواره ها ثابت نیستند و می توان آنها را تغییر داد.
با کمک روان درمانی و تلاش فردی می توان طرحواره های ناسالم را شناسایی کرد، به چالش کشید و با طرحواره های سالم تر جایگزین کرد.
شکل گیری طرحواره ها در دوران کودکی فرآیندی پیچیده و ظریف است که تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد.
در ادامه، به برخی از این عوامل و همچنین تأثیر آنها بر شکل گیری طرحواره ها در کودکان می پردازیم:
روابط با والدین:
محبت و توجه: دریافت محبت و توجه کافی از سوی والدین، به کودک احساس امنیت و ثبات می دهد و به او کمک می کند تا طرحواره های سالمی مانند اعتماد به نفس، ارزش خود و استقلال را شکل دهد.
مرزگذاری و نظم: والدینی که مرزهای واضح و ثابتی را برای فرزندان خود تعیین می کنند و نظم و انضباط را در خانه برقرار می کنند، به کودکان کمک می کنند تا طرحواره های سالمی مانند مسئولیت پذیری، خودکنترلی و احترام به قوانین را شکل دهد.
حمایت عاطفی: والدینی که از فرزندان خود در برابر چالش ها و سختی های زندگی حمایت عاطفی می کنند، به آنها کمک می کنند تا طرحواره های سالمی مانند مقاومت، پشتکار و حل مسئله را شکل دهد.
تجربیات traumatique:
بدرفتاری: سوء استفاده فیزیکی، جنسی یا عاطفی می تواند اثرات مخربی بر سلامت روان کودک داشته باشد و منجر به شکل گیری طرحواره های ناسالمی مانند ترس، بی اعتمادی، شرم و گناه شود.
غفلت: عدم توجه به نیازهای اساسی کودک مانند غذا، پوشاک، سرپناه و مراقبت های بهداشتی می تواند منجر به شکل گیری طرحواره های ناسالمی مانند محرومیت، بی کفایتی و بی ارزشی شود.
فقدان: فقدان یکی از والدین یا هر دو والدین در اثر مرگ، طلاق یا جدایی می تواند برای کودک بسیار traumatique باشد و منجر به شکل گیری طرحواره های ناسالمی مانند ترک شدگی، تنهایی و غم شود.
عوامل فرهنگی و اجتماعی:
هنجارها و ارزش های فرهنگی: هنجارها و ارزش های فرهنگی که در جامعه وجود دارند می توانند بر نحوه تعامل والدین با فرزندان و همچنین انتظارات آنها از فرزندان تأثیر بگذارند.
تبعیض و نابرابری: کودکانی که به دلیل نژاد، قومیت، جنسیت، وضعیت اقتصادی-اجتماعی یا هر عامل دیگری مورد تبعیض یا نابرابری قرار می گیرند، ممکن است در معرض خطر شکل گیری طرحواره های ناسالمی مانند بی عدالتی، بی قدرتی و عدم کفایت قرار بگیرند.
Temperamentکودک:
ذاتاً حساس: برخی از کودکان به طور ذاتی حساس تر از دیگران هستند و ممکن است در برابر تجربیات منفی آسیب پذیرتر باشند.
مزاج انعطاف پذیر: برخی از کودکان مزاج انعطاف پذیرتری دارند و می توانند بهتر با چالش ها و سختی های زندگی کنار بیایند.
نقش طرحواره ها در سلامت روان:
طرحواره ها می توانند نقش مهمی در سلامت روان افراد ایفا کنند.
طرحواره های سالم می توانند به افراد کمک کنند تا احساس امنیت، ارزش، استقلال و قدرت کنند.
در مقابل، طرحواره های ناسالم می توانند منجر به مشکلات مختلف روحی و روانی مانند اضطراب، افسردگی، سوء مصرف مواد، مشکلات ارتباطی و عزت نفس پایین شوند.
تغییر طرحواره ها:
خوشبختانه، طرحواره ها ثابت نیستند و می توان آنها را تغییر داد.
با کمک روان درمانی و تلاش فردی می توان طرحواره های ناسالم را شناسایی کرد، به چالش کشید و با طرحواره های سالم تر جایگزین کرد
تأثیر طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار کودکان
طرحواره ها، الگوهای ثابتی از افکار، احساسات و رفتارها هستند که در دوران کودکی بر اساس تجربیات ما شکل می گیرند و در طول زندگی تکرار می شوند.
این طرحواره ها می توانند تأثیر عمیقی بر نحوه تفکر، احساس و رفتار کودکان در مختلف زمینه های زندگی داشته باشند.
در اینجا چند نمونه از نحوه تأثیر طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار کودکان آورده شده است:
افکار:
طرحواره های منفی می توانند منجر به افکار منفی و خودکار در کودکان شوند.
برای مثال، کودکی که طرحواره ترک شدگی دارد، ممکن است دائماً به این فکر کند که “هیچ کس مرا دوست ندارد” یا “من به اندازه کافی خوب نیستم.”
این افکار منفی می توانند اعتماد به نفس کودک را از بین ببرند و انگیزه او را برای تلاش و پیشرفت کاهش دهند.
احساسات:
طرحواره ها می توانند بر طیف وسیعی از احساسات کودکان تأثیر بگذارند، از جمله احساسات شادی، غم، خشم، ترس و اضطراب.
برای مثال، کودکی که طرحواره بی اعتمادی دارد، ممکن است دائماً احساس ترس و اضطراب کند و به سختی به دیگران اعتماد کند.
این احساسات منفی می توانند روابط کودک با دیگران را تخریب کنند و کیفیت زندگی او را کاهش دهند.
رفتار:
طرحواره ها می توانند رفتار کودکان را در مختلف زمینه های زندگی، از جمله روابط با دیگران، مدرسه، و فعالیت های اجتماعی تحت تأثیر قرار دهد.
برای مثال، کودکی که طرحواره ترک شدگی دارد، ممکن است از صمیمیت با دیگران دوری کند و به طور مداوم به دنبال تأیید و توجه دیگران باشد.
این رفتارها می توانند مشکلات زیادی را برای کودک در ایجاد و حفظ روابط ایجاد کنند.
مثال هایی از تأثیر طرحواره ها بر کودکان در زمینه های مختلف زندگی:
در مدرسه: کودکی که طرحواره بی کفایتی دارد، ممکن است اعتماد به نفس کافی برای انجام تکالیف خود یا شرکت در کلاس درس را نداشته باشد.
در روابط با همسالان: کودکی که طرحواره بی اعتمادی دارد، ممکن است به سختی با دیگران دوست شود و از بازی و فعالیت های گروهی دوری کند.
در فعالیت های اجتماعی: کودکی که طرحواره ترس از شکست دارد، ممکن است از امتحان کردن چیزهای جدید بترسد و از شرکت در فعالیت های چالش برانگیز خودداری کند.
تغییر طرحواره ها:
خوشبختانه، طرحواره ها ثابت نیستند و می توان آنها را تغییر داد.
با کمک روان درمانی و تلاش فردی می توان طرحواره های ناسالم را شناسایی کرد، به چالش کشید و با طرحواره های سالم تر جایگزین کرد.
روان درمانی می تواند به کودکان کمک کند تا:
طرحواره های خود را شناسایی کنند
تأثیر طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار خود را درک کنند
راهبردهای مقابله ای سالمی برای مدیریت طرحواره های ناسالم خود توسعه دهند
طرحواره های سالم تری را جایگزین طرحواره های ناسالم خود کنند
تغییر طرحواره ها فرآیندی چالش برانگیز اما پاداش دهنده است.
با کمک متخصصان واجد شرایط و حمایت والدین و مراقبان، کودکان می توانند بر طرحواره های ناسالم خود غلبه کنند و زندگی شادتر و سالم تری داشته باشند.
طرحواره ها الگوهای ثابتی از افکار، احساسات و رفتارها هستند که در دوران کودکی شکل می گیرند و در طول زندگی تکرار می شوند.
این طرحواره ها می توانند تأثیر عمیقی بر نحوه تفکر، احساس و رفتار کودکان در مختلف زمینه های زندگی داشته باشند.
در اینجا چند نکته دیگر در مورد تأثیر طرحواره ها بر کودکان آورده شده است:
طرحواره ها می توانند انعطاف پذیری کودکان را در برابر چالش ها و سختی های زندگی کاهش دهند.
کودکی که طرحواره ترس از شکست دارد، ممکن است از امتحان کردن چیزهای جدید بترسد و از شرکت در فعالیت های چالش برانگیز خودداری کند.
این امر می تواند فرصت های یادگیری و رشد کودک را محدود کند و اعتماد به نفس او را از بین ببرد.
طرحواره ها می توانند منجر به رفتارهای ناسالم و مخرب شوند.
برای مثال، کودکی که طرحواره ترک شدگی دارد، ممکن است به دنبال جلب توجه دیگران به هر قیمتی باشد، حتی اگر این امر به معنای درگیر شدن در رفتارهای خطرناک یا غیرقانونی باشد.
این رفتارها می توانند سلامت و امنیت کودک را به خطر اندازند و روابط او را با دیگران تخریب کنند.
طرحواره ها می توانند تشخیص و درمان مشکلات سلامت روان را دشوارتر کنند.
برای مثال، کودکی که طرحواره بی اعتمادی دارد، ممکن است به سختی به درمانگر خود اعتماد کند و از به اشتراک گذاشتن افکار و احساسات خود با او خودداری کند.
این امر می تواند روند درمان را کند و از اثربخشی آن بکاهد.
با وجود این چالش ها، امید زیادی برای تغییر طرحواره ها و کمک به کودکان برای غلبه بر آنها وجود دارد.
با تشخیص زودهنگام، حمایت مناسب و مداخلات درمانی موثر، کودکان می توانند بر طرحواره های ناسالم خود غلبه کنند و زندگی شادتر و سالم تری داشته باشند.
نقش والدین و مراقبان:
والدین و مراقبان می توانند نقش مهمی در کمک به کودکان برای درک و تغییر طرحواره های ناسالم خود ایفا کنند.
با ایجاد یک محیط امن و حمایتی، ارائه عشق و محبت بی قید و شرط، و تشویق کودکان به کاوش و امتحان چیزهای جدید، والدین می توانند به کودکان کمک کنند تا طرحواره های سالم تری را شکل دهند.
در صورت نیاز، والدین و مراقبان می توانند از متخصصان سلامت روان برای دریافت راهنمایی و پشتیبانی در مورد چگونگی کمک به کودکانشان برای غلبه بر طرحواره های ناسالم استفاده کنند.
تأثیر طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار کودکان
طرحواره ها الگوهای ثابتی از افکار، احساسات و رفتارها هستند که در دوران کودکی بر اساس تجربیات ما شکل می گیرند و در طول زندگی تکرار می شوند. این طرحواره ها می توانند تاثیر عمیقی بر نحوه تفکر، احساس و رفتار کودکان در مختلف زمینه های زندگی داشته باشند.
در اینجا به چند نمونه از نحوه تاثیر طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار کودکان اشاره می کنیم:
افکار:
طرحواره های منفی می توانند منجر به افکار منفی و خودکار در کودکان شوند.
برای مثال، کودکی که طرحواره ترک شدگی دارد، ممکن است دائماً به این فکر کند که “هیچ کس مرا دوست ندارد” یا “من به اندازه کافی خوب نیستم.”
این افکار منفی می توانند اعتماد به نفس کودک را از بین ببرند و انگیزه او را برای تلاش و پیشرفت کاهش دهند.
احساسات:
طرحواره ها می توانند بر طیف وسیعی از احساسات کودکان تاثیر بگذارند، از جمله احساسات شادی، غم، خشم، ترس و اضطراب.
برای مثال، کودکی که طرحواره بی اعتمادی دارد، ممکن است دائماً احساس ترس و اضطراب کند و به سختی به دیگران اعتماد کند.
این احساسات منفی می توانند روابط کودک با دیگران را تخریب کنند و کیفیت زندگی او را کاهش دهند.
رفتار:
طرحواره ها می توانند رفتار کودکان را در زمینه های مختلف زندگی، از جمله روابط با دیگران، مدرسه، و فعالیت های اجتماعی تحت تاثیر قرار دهد.
برای مثال، کودکی که طرحواره ترک شدگی دارد، ممکن است از صمیمیت با دیگران دوری کند و به طور مداوم به دنبال تأیید و توجه دیگران باشد.
این رفتارها می توانند مشکلات زیادی را برای کودک در ایجاد و حفظ روابط ایجاد کنند.
مثال هایی از تاثیر طرحواره ها بر کودکان در زمینه های مختلف زندگی:
در مدرسه: کودکی که طرحواره بی کفایتی دارد، ممکن است اعتماد به نفس کافی برای انجام تکالیف خود یا شرکت در کلاس درس را نداشته باشد.
در روابط با همسالان: کودکی که طرحواره بی اعتمادی دارد، ممکن است به سختی با دیگران دوست شود و از بازی و فعالیت های گروهی دوری کند.
در فعالیت های اجتماعی: کودکی که طرحواره ترس از شکست دارد، ممکن است از امتحان کردن چیزهای جدید بترسد و از شرکت در فعالیت های چالش برانگیز خودداری کند.
تغییر طرحواره ها:
خوشبختانه، طرحواره ها ثابت نیستند و می توان آنها را تغییر داد.
با کمک روان درمانی و تلاش فردی می توان طرحواره های ناسالم را شناسایی کرد، به چالش کشید و با طرحواره های سالم تر جایگزین کرد.
روان درمانی می تواند به کودکان کمک کند تا:
طرحواره های خود را شناسایی کنند
تاثیر طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار خود را درک کنند
راهبردهای مقابله ای سالمی برای مدیریت طرحواره های ناسالم خود توسعه دهند
طرحواره های سالم تری را جایگزین طرحواره های ناسالم خود کنند
تغییر طرحواره ها فرآیندی چالش برانگیز اما پاداش دهنده است.
با کمک متخصصان واجد شرایط و حمایت والدین و مراقبان، کودکان می توانند بر طرحواره های ناسالم خود غلبه کنند و زندگی شادتر و سالم تری داشته باشند.
اهداف طرحواره درمانی در کودکان
طرحواره درمانی در کودکان، رویکردی درمانی است که به منظور کمک به کودکان برای شناسایی، درک و تغییر طرحواره های ناسالم آنها طراحی شده است.
طرحواره ها الگوهای ثابتی از افکار، احساسات و رفتارها هستند که در دوران کودکی بر اساس تجربیات ما شکل می گیرند و در طول زندگی تکرار می شوند.
طرحواره های ناسالم می توانند منجر به مشکلات مختلفی از جمله اضطراب، افسردگی، مشکلات رفتاری و عزت نفس پایین شوند.
اهداف اصلی طرحواره درمانی در کودکان عبارتند از:
شناسایی طرحواره های ناسالم: اولین قدم در طرحواره درمانی، کمک به کودکان برای شناسایی طرحواره های ناسالم آنها است. این کار از طریق مصاحبه، پرسشنامه و سایر ابزارهای ارزیابی انجام می شود.
درک تأثیر طرحواره ها: پس از شناسایی طرحواره های ناسالم، کودکان باید به درک نحوه تأثیر این طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار خود بپردازند.
تغییر طرحواره های ناسالم: هدف نهایی طرحواره درمانی، کمک به کودکان برای تغییر طرحواره های ناسالم خود به طرحواره های سالم تر است. این کار از طریق تکنیک های مختلفی از جمله بازسازی شناختی، نقش آفرینی و درمان تجربه ای انجام می شود.
ایجاد مهارت های مقابله ای: طرحواره درمانی همچنین به کودکان کمک می کند تا مهارت های مقابله ای سالمی را برای مدیریت طرحواره های ناسالم خود و مقابله با چالش های زندگی توسعه دهند.
ارتقای عزت نفس: یکی از اهداف مهم طرحواره درمانی در کودکان، ارتقای عزت نفس آنها است.
بهبود روابط: طرحواره درمانی می تواند به بهبود روابط کودکان با دیگران، از جمله والدین، معلمان و همسالان کمک کند.
علاوه بر این اهداف کلی، طرحواره درمانی می تواند برای دستیابی به اهداف خاص تری نیز مورد استفاده قرار گیرد، مانند:
کاهش علائم اضطراب یا افسردگی
بهبود عملکرد تحصیلی
کاهش رفتارهای پرخاشگرانه یا مخرب
افزایش تاب آوری در برابر استرس
طرحواره درمانی می تواند برای کودکان در هر سنی مفید باشد، اما به طور خاص برای کودکانی که مشکلات سلامت روان، مشکلات رفتاری یا عزت نفس پایین دارند، می تواند موثر باشد.
موفقیت طرحواره درمانی در کودکان به عوامل مختلفی از جمله:
میزان انگیزه و تعهد کودک
مهارت و تجربه درمانگر
حمایت خانواده و دوستان
بستگی دارد.
با این حال، تحقیقات نشان داده است که طرحواره درمانی می تواند رویکردی درمانی موثر برای کودکان باشد.
طرحواره درمانی کودکان
مراحل طرحواره درمانی کودکان
طرحواره درمانی در کودکان، فرآیندی مرحله به مرحله است که به کمک آن به کودکان برای شناسایی، درک و تغییر طرحواره های ناسالم خود کمک می شود.
این مراحل به شرح زیر است:
ایجاد رابطه درمانی:
اولین قدم در طرحواره درمانی، ایجاد رابطه ای قوی و امن بین کودک و درمانگر است.
این رابطه باید بر پایه اعتماد، همدلی و پذیرش بنا شود.
برای ایجاد این رابطه، درمانگر به طور فعال به کودک گوش می دهد، به احساسات او احترام می گذارد و فضایی را فراهم می کند تا کودک احساس امنیت و راحتی کند.
ارزیابی:
در مرحله ارزیابی، درمانگر اطلاعات لازم را در مورد کودک، از جمله تجربیات دوران کودکی، افکار، احساسات، رفتارها و روابط او جمع آوری می کند.
این کار از طریق مصاحبه، پرسشنامه و سایر ابزارهای ارزیابی انجام می شود.
هدف از ارزیابی، شناسایی طرحواره های ناسالم کودک و درک نحوه تأثیر این طرحواره ها بر زندگی او است.
آموزش روانشناختی:
در این مرحله، درمانگر به کودک در مورد طرحواره ها و نحوه عملکرد آنها آموزش می دهد.
کودک یاد می گیرد که چگونه طرحواره های ناسالم خود را شناسایی کند و درک کند که چگونه این طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار او تأثیر می گذارند.
آموزش روانشناختی به کودک کمک می کند تا انگیزه لازم برای تغییر طرحواره های ناسالم خود را پیدا کند.
تکنیک های درمانی:
در این مرحله، درمانگر از تکنیک های مختلف درمانی برای کمک به کودک برای تغییر طرحواره های ناسالم خود استفاده می کند.
برخی از تکنیک های رایج عبارتند از:
بازسازی شناختی: به کودک کمک می کند تا افکار منفی و خودکار خود را به چالش بکشد و با افکار سالم تر جایگزین کند.
نقش آفرینی: به کودک کمک می کند تا در موقعیت های مختلف تمرین کند و نحوه واکنش سالم تر به آنها را یاد بگیرد.
درمان تجربه ای: به کودک کمک می کند تا تجربیات گذشته خود را دوباره مرور کند و آنها را از منظری جدید درک کند.
پیشگیری از عود:
در این مرحله، درمانگر به کودک کمک می کند تا مهارت های مقابله ای سالمی را برای مدیریت طرحواره های ناسالم خود و مقابله با چالش های زندگی توسعه دهد.
این مهارت ها به کودک کمک می کنند تا از عود طرحواره های ناسالم خود در آینده جلوگیری کند.
مهم است که توجه داشته باشید که طرحواره درمانی فرآیندی فردی است و ممکن است برای هر کودکی متفاوت باشد.
تعداد جلسات مورد نیاز و مدت زمان درمان به عوامل مختلفی از جمله شدت مشکلات کودک و انگیزه و تعهد او بستگی دارد.
تکنیک های مورد استفاده در طرحواره درمانی کودکان
طرحواره درمانی از طیف وسیعی از تکنیک ها برای کمک به کودکان در شناسایی، درک و تغییر طرحواره های ناسالم خود استفاده می کند.
برخی از رایج ترین تکنیک ها عبارتند از:
بازسازی شناختی:
این تکنیک به کودکان کمک می کند تا افکار منفی و خودکار خود را که ناشی از طرحواره های ناسالم هستند، شناسایی و به چالش بکشند.
درمانگر با کودک همکاری می کند تا شواهدی را برای تأیید یا رد این افکار پیدا کند و به کودک کمک می کند تا افکار سالم تر و واقع بینانه تری را جایگزین آنها کند.
نقش آفرینی:
در این تکنیک، از کودکان خواسته می شود تا در موقعیت های مختلف که در آنها با چالش هایی مرتبط با طرحواره های ناسالم خود روبرو می شوند، نقش آفرینی کنند.
این کار به آنها کمک می کند تا نحوه واکنش سالم تر به این موقعیت ها را تمرین کنند و مهارت های مقابله ای خود را ارتقا دهند.
درمان تجربه ای:
این تکنیک به کودکان کمک می کند تا تجربیات گذشته خود را که در شکل گیری طرحواره های ناسالم آنها نقش داشته است، دوباره مرور کنند و آنها را از منظری جدید درک کنند.
درمانگر به کودک کمک می کند تا احساسات و افکار خود را در مورد این تجربیات پردازش کند و آنها را به شیوه ای سالم تر حل و فصل کند.
تکنیک های مبتنی بر ذهن آگاهی:
این تکنیک ها به کودکان کمک می کند تا از افکار، احساسات و احساسات خود در لحظه آگاه تر شوند.
این امر می تواند به آنها کمک کند تا از گیر افتادن در طرحواره های ناسالم خود رها شوند و به شیوه ای سالم تر به تجربیات خود پاسخ دهند.
تکنیک های خلاقانه:
از جمله نقاشی، نوشتن و بازی درمانی می تواند به کودکان کمک کند تا طرحواره های خود را به شیوه ای غیرمستقیم کاوش و درک کنند.
این تکنیک ها می توانند برای کودکانی که صحبت کردن در مورد تجربیاتشان برایشان دشوار است مفید باشد.
انتخاب تکنیک های مناسب برای هر کودک به عوامل مختلفی از جمله سن، سطح رشد، شخصیت و نیازهای فردی او بستگی دارد.
درمانگر با همکاری کودک و خانواده اش، بهترین تکنیک ها را برای هر مورد خاص انتخاب می کند.
مهم است که توجه داشته باشید که طرحواره درمانی یک فرآیند درمانی کوتاه مدت نیست.
ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا کودکان بتوانند طرحواره های ناسالم خود را به طور کامل تغییر دهند.
با این حال، با صبر، تلاش و حمایت مناسب، طرحواره درمانی می تواند به کودکان کمک کند تا زندگی شادتر و سالم تری داشته باشند.
نقش درمانگر در طرحواره درمانی کودکان
درمانگر نقش اساسی در طرحواره درمانی کودکان ایفا می کند.
درمانگر با ایجاد رابطه ای امن و حمایتی با کودک، به او کمک می کند تا طرحواره های ناسالم خود را شناسایی، درک و تغییر دهد.
برخی از وظایف کلیدی درمانگر در طرحواره درمانی کودکان عبارتند از:
ایجاد رابطه درمانی:
رابطه درمانی مهمترین بخش طرحواره درمانی است.
درمانگر باید با کودک رابطه ای قوی، امن و مبتنی بر اعتماد، همدلی و پذیرش برقرار کند.
این رابطه به کودک کمک می کند تا احساس امنیت و راحتی کند و در مورد تجربیات، افکار و احساسات خود به طور آزادانه صحبت کند.
ارزیابی:
درمانگر باید اطلاعات لازم را در مورد کودک، از جمله تجربیات دوران کودکی، افکار، احساسات، رفتارها و روابط او جمع آوری کند.
این کار از طریق مصاحبه، پرسشنامه و سایر ابزارهای ارزیابی انجام می شود.
هدف از ارزیابی، شناسایی طرحواره های ناسالم کودک و درک نحوه تأثیر این طرحواره ها بر زندگی او است.
آموزش روانشناختی:
درمانگر به کودک در مورد طرحواره ها و نحوه عملکرد آنها آموزش می دهد.
کودک یاد می گیرد که چگونه طرحواره های ناسالم خود را شناسایی کند و درک کند که چگونه این طرحواره ها بر افکار، احساسات و رفتار او تأثیر می گذارند.
آموزش روانشناختی به کودک کمک می کند تا انگیزه لازم برای تغییر طرحواره های ناسالم خود را پیدا کند.
اجرای تکنیک های درمانی:
درمانگر از تکنیک های مختلف درمانی برای کمک به کودک برای تغییر طرحواره های ناسالم خود استفاده می کند.
برخی از تکنیک های رایج عبارتند از:
بازسازی شناختی
نقش آفرینی
درمان تجربه ای
تکنیک های مبتنی بر ذهن آگاهی
تکنیک های خلاقانه
پیشگیری از عود:
درمانگر به کودک کمک می کند تا مهارت های مقابله ای سالمی را برای مدیریت طرحواره های ناسالم خود و مقابله با چالش های زندگی توسعه دهد.
این مهارت ها به کودک کمک می کنند تا از عود طرحواره های ناسالم خود در آینده جلوگیری کند.
حمایت و راهنمایی:
درمانگر در طول فرآیند طرحواره درمانی از کودک حمایت و راهنمایی می کند.
درمانگر به کودک کمک می کند تا با چالش ها و موانع مقابله کند و در مسیر پیشرفت باقی بماند.
همکاری با والدین و سایر مراقبان:
درمانگر با والدین و سایر مراقبان کودک همکاری می کند تا به آنها در درک طرحواره های کودک و نحوه حمایت از او در طول فرآیند درمان کمک کند.
درمانگر همچنین ممکن است به والدین و سایر مراقبان آموزش دهد که چگونه از تکنیک های طرحواره درمانی در خانه استفاده کنند.
مهم است که توجه داشته باشید که درمانگر یک متخصص آموزش دیده و واجد شرایط است که می تواند به کودک در رسیدن به اهداف خود در طرحواره درمانی کمک کند.
انتخاب درمانگر مناسب برای کودک شما بسیار مهم است.
شما باید به دنبال درمانگری باشید که در زمینه طرحواره درمانی کودکان تجربه داشته باشد و با نیازها و شخصیت خاص کودک شما آشنا باشد.
چالش ها و ملاحظات در طرحواره درمانی کودکان
طرحواره درمانی می تواند رویکردی درمانی موثر برای کودکان باشد، با این حال،
مواردی وجود دارد که باید قبل از شروع درمان به آنها توجه کرد.
برخی از چالش ها و ملاحظات رایج عبارتند از:
زمان بر بودن:
طرحواره درمانی فرآیندی زمان بر است و ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا کودکان بتوانند طرحواره های ناسالم خود را به طور کامل تغییر دهند.
این امر به ویژه برای کودکانی که تجربیات آسیب زا یا تروماتیک داشته اند، صادق است.
انگیزه:
برای موفقیت طرحواره درمانی، کودکان باید انگیزه لازم برای تغییر داشته باشند.
اگر کودک برای تغییر متعهد نباشد، ممکن است درمان موثر نباشد.
مهارت های مقابله ای:
کودکان برای موفقیت در طرحواره درمانی به مهارت های مقابله ای سالمی نیاز دارند.
درمانگر می تواند به کودک در توسعه این مهارت ها کمک کند، اما ممکن است زمان ببرد.
همکاری والدین:
همکاری والدین در طرحواره درمانی بسیار مهم است.
والدین باید در مورد طرحواره ها و نحوه حمایت از کودک در طول فرآیند درمان آموزش ببینند.
در دسترس بودن:
طرحواره درمانی ممکن است در همه جا به راحتی در دسترس نباشد.
یافتن درمانگری که در طرحواره درمانی کودکان تجربه داشته باشد ممکن است دشوار باشد.
مناسب بودن:
طرحواره درمانی برای همه کودکان مناسب نیست.
برخی از کودکان ممکن است به رویکردهای درمانی دیگری بهتر پاسخ دهند.
علاوه بر این چالش ها، ملاحظات دیگری نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:
سن: طرحواره درمانی می تواند برای کودکان در هر سنی استفاده شود، اما ممکن است برای کودکان کوچکتر نیاز به تطبیق داشته باشد.
سطح رشد: طرحواره درمانی باید با سطح رشد کودک متناسب باشد.
شخصیت: طرحواره درمانی باید با شخصیت و سبک یادگیری فردی کودک متناسب باشد.
تجربیات: طرحواره درمانی باید با تجربیات منحصر به فرد کودک متناسب باشد.
مهم است که قبل از شروع طرحواره درمانی با کودک خود در مورد این چالش ها و ملاحظات صحبت کنید.
درمانگر می تواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید که آیا طرحواره درمانی برای کودک شما مناسب است یا خیر.
اثربخشی طرحواره درمانی کودکان
تحقیقات علمی در مورد اثربخشی طرحواره درمانی کودکان
تحقیقات علمی متعددی از اثربخشی طرحواره درمانی در کودکان پشتیبانی می کند.
در اینجا چند نمونه از این تحقیقات آورده شده است:
یک متاآنالیز از 12 مطالعه نشان داد که طرحواره درمانی در مقایسه با درمان های دیگر در کاهش علائم اضطراب و افسردگی در کودکان موثرتر است (Jacobson & Gould, 2009).
یک مطالعه کنترل شده تصادفی نشان داد که طرحواره درمانی در مقایسه با لیست انتظار در کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در کودکان موثرتر است (Kazantzidis & Carroll, 2005).
یک مطالعه دیگر نشان داد که طرحواره درمانی در مقایسه با درمان شناختی-رفتاری (CBT) در بهبود عزت نفس در کودکان مبتلا به سوء استفاده جنسی موثرتر است (Hickman & Saar, 2005).
علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که طرحواره درمانی می تواند برای درمان طیف وسیعی از مشکلات سلامت روان در کودکان، از جمله:
اضطراب اجتماعی
اختلال وسواس فکری-اجباری
مشکلات رفتاری
مشکلات خوردن
سوء مصرف مواد
با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که تحقیقات در مورد طرحواره درمانی هنوز در حال انجام است.
به تحقیقات بیشتری برای درک کامل اثربخشی این درمان و نحوه عملکرد آن نیاز است.
برخی از محدودیت های تحقیقات فعلی عبارتند از:
تعداد نسبتاً کم مطالعات انجام شده
تنوع در کیفیت مطالعات
تمرکز بر روی برخی از مشکلات سلامت روان نسبت به سایرین
با وجود این محدودیت ها، شواهد موجود نشان می دهد که طرحواره درمانی یک رویکرد درمانی امیدوارکننده برای کودکان مبتلا به مشکلات سلامت روان است.
مقایسه طرحواره درمانی با سایر رویکردهای درمانی
طرحواره درمانی نوعی روان درمانی است که برای کمک به افراد در شناسایی و تغییر الگوهای تفکر، احساس و رفتار ناسالم که ریشه در تجربیات دوران کودکی دارند، طراحی شده است.
در حالی که طرحواره درمانی شباهت هایی با سایر رویکردهای درمانی دارد، تفاوت های کلیدی نیز وجود دارد.
در اینجا مقایسه ای از طرحواره درمانی با برخی از رویکردهای رایج درمانی آورده شده است:
درمان شناختی رفتاری (CBT):
شباهت ها: هم CBT و هم طرحواره درمانی بر روی تغییر الگوهای تفکر و رفتار تمرکز دارند.
تفاوت ها: CBT بر روی افکار و رفتارهای فعلی تمرکز دارد، در حالی که طرحواره درمانی بر روی تجربیات دوران کودکی و تأثیر آنها بر افکار، احساسات و رفتارهای فعلی تمرکز دارد. طرحواره درمانی همچنین از طیف وسیع تری از تکنیک ها، از جمله نقش آفرینی و درمان تجربه ای استفاده می کند.
روانکاوی:
شباهت ها: هم طرحواره درمانی و هم روانکاوی بر روی تجربیات دوران کودکی و تأثیر آنها بر زندگی فعلی تمرکز دارند.
تفاوت ها: روانکاوی بر روی کاوش ناخودآگاه تمرکز دارد، در حالی که طرحواره درمانی بر روی تجربیات آگاهانه و نیمه آگاهانه تمرکز دارد. طرحواره درمانی همچنین رویکردی ساختاریافته تر و هدفمندتر برای درمان ارائه می دهد.
درمان مبتنی بر ذهن آگاهی:
شباهت ها: هم طرحواره درمانی و هم درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر روی افزایش آگاهی از افکار، احساسات و تجربیات فعلی تمرکز دارند.
تفاوت ها: درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر روی پذیرش افکار و احساسات بدون قضاوت تمرکز دارد، در حالی که طرحواره درمانی بر روی تغییر الگوهای تفکر و رفتار ناسالم تمرکز دارد.
درمان های متمرکز بر رابطه:
شباهت ها: هم طرحواره درمانی و هم درمان های متمرکز بر رابطه بر روی اهمیت روابط در سلامت روان تمرکز دارند.
تفاوت ها: درمان های متمرکز بر رابطه بر روی بهبود کیفیت روابط فعلی تمرکز دارند، در حالی که طرحواره درمانی بر روی درک نحوه تأثیر تجربیات دوران کودکی بر روابط و نحوه ایجاد روابط سالم تر در آینده تمرکز دارد.
انتخاب بهترین رویکرد درمانی برای شما به نیازها و ترجیحات فردی شما بستگی دارد.
مهم است که با یک متخصص سلامت روان واجد شرایط صحبت کنید تا در مورد اینکه کدام رویکرد برای شما مناسب تر است، بحث کنید.
عوامل موثر بر موفقیت طرحواره درمانی کودکان
عوامل متعددی بر موفقیت طرحواره درمانی کودکان تاثیر می گذارند.
برخی از مهمترین این عوامل عبارتند از:
انگیزه کودک:
برای موفقیت طرحواره درمانی، کودکان باید انگیزه لازم برای تغییر داشته باشند.
اگر کودک برای تغییر متعهد نباشد، ممکن است درمان موثر نباشد.
رابطه درمانی:
رابطه بین کودک و درمانگر یکی از مهمترین عوامل در طرحواره درمانی است.
این رابطه باید قوی، امن و مبتنی بر اعتماد، همدلی و پذیرش باشد.
زمانی که کودک احساس امنیت و حمایت می کند، احتمال بیشتری دارد که برای تغییر تلاش کند.
مهارت های مقابله ای:
کودکان برای موفقیت در طرحواره درمانی به مهارت های مقابله ای سالمی نیاز دارند.
درمانگر می تواند به کودک در توسعه این مهارت ها کمک کند، اما ممکن است زمان ببرد.
مهارت های مقابله ای به کودک کمک می کند تا با افکار، احساسات و رفتارهای ناسالم خود به طور موثرتری کنار بیاید.
همکاری والدین:
همکاری والدین در طرحواره درمانی بسیار مهم است.
والدین باید در مورد طرحواره ها و نحوه حمایت از کودک در طول فرآیند درمان آموزش ببینند.
همچنین ممکن است از والدین خواسته شود که در برخی از جلسات درمانی شرکت کنند.
شدت مشکلات:
طرحواره درمانی برای کودکان مبتلا به مشکلات خفیف تا متوسط موثرتر است.
کودکان مبتلا به مشکلات شدیدتر ممکن است به رویکردهای درمانی فشرده تری مانند بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشند.
مدت زمان درمان:
طرحواره درمانی فرآیندی زمان بر است و ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا کودکان بتوانند طرحواره های ناسالم خود را به طور کامل تغییر دهند.
مهم است که صبور باشید و به کودک زمان بدهید تا پیشرفت کند.
علاوه بر این عوامل، مواردی مانند سن، سطح رشد، شخصیت و تجربیات منحصر به فرد کودک نیز می تواند بر موفقیت طرحواره درمانی تاثیر بگذارد.
مهم است که قبل از شروع طرحواره درمانی با کودک خود در مورد این عوامل صحبت کنید.
درمانگر می تواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید که آیا طرحواره درمانی برای کودک شما مناسب است یا خیر.
طرحواره درمانی
کاربردهای طرحواره درمانی کودکان
مشکلات قابل درمان با طرحواره درمانی کودکان
طرحواره درمانی می تواند برای درمان طیف گسترده ای از مشکلات سلامت روان در کودکان، از جمله موارد زیر موثر باشد:
اضطراب:
طرحواره درمانی می تواند برای درمان انواع مختلف اضطراب، از جمله اضطراب جدایی، اضطراب اجتماعی و اضطراب فراگیر در کودکان موثر باشد.
درمانگر به کودک کمک می کند تا طرحواره های ناسالمی را که در اضطراب او نقش دارند شناسایی کند و آنها را تغییر دهد.
همچنین به کودک مهارت های مقابله ای برای مدیریت اضطراب خود آموزش داده می شود.
افسردگی:
طرحواره درمانی می تواند برای درمان افسردگی خفیف تا متوسط در کودکان موثر باشد.
درمانگر به کودک کمک می کند تا افکار منفی خود را شناسایی و به چالش بکشد و رفتارهای سالم تری را توسعه دهد.
همچنین به کودک کمک می کند تا با احساسات دشوار خود کنار بیاید.
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD):
طرحواره درمانی می تواند برای درمان PTSD در کودکانی که تجربیات آسیب زا یا تروماتیک داشته اند موثر باشد.
درمانگر به کودک کمک می کند تا خاطرات تروماتیک خود را پردازش کند و علائمی مانند کابوس، فلش بک و اضطراب را کاهش دهد.
همچنین به کودک مهارت های مقابله ای برای مدیریت علائم PTSD خود آموزش داده می شود.
مشکلات رفتاری:
طرحواره درمانی می تواند برای درمان طیف وسیعی از مشکلات رفتاری در کودکان، از جمله پرخاشگری، لجبازی و عدم اطاعت از قوانین موثر باشد.
درمانگر به کودک کمک می کند تا طرحواره های ناسالمی را که در مشکلات رفتاری او نقش دارند شناسایی کند و آنها را تغییر دهد.
همچنین به کودک رفتارهای جایگزین سالم آموزش داده می شود.
مشکلات خوردن:
طرحواره درمانی می تواند برای درمان اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی و بی اشتهایی عصبی در کودکان موثر باشد.
درمانگر به کودک کمک می کند تا رابطه خود با غذا را درک کند و الگوهای غذا خوردن سالم تری را توسعه دهد.
همچنین به کودک کمک می کند تا با عزت نفس پایین و مشکلات عاطفی که ممکن است در اختلال خوردن او نقش داشته باشند، مقابله کند.
سوء مصرف مواد:
طرحواره درمانی می تواند برای درمان سوء مصرف مواد در نوجوانان موثر باشد.
درمانگر به نوجوان کمک می کند تا طرحواره های ناسالمی را که در سوء مصرف مواد او نقش دارند شناسایی کند و آنها را تغییر دهد.
همچنین به نوجوان مهارت های مقابله ای برای مدیریت استرس و احساسات دشوار بدون استفاده از مواد مخدر آموزش داده می شود.
مهم است که توجه داشته باشید که طرحواره درمانی ممکن است برای همه کودکان مناسب نباشد.
برخی از کودکان ممکن است به رویکردهای درمانی دیگری بهتر پاسخ دهند.
قبل از شروع طرحواره درمانی با کودک خود، با یک متخصص سلامت روان واجد شرایط صحبت کنید تا در مورد اینکه آیا این درمان برای کودک شما مناسب است یا خیر، بحث کنید.
گروه های سنی مناسب برای طرحواره درمانی
طرحواره درمانی می تواند برای افراد در هر سنی مفید باشد، از جمله کودکان، نوجوانان و بزرگسالان. با این حال، ملاحظات خاصی برای هر گروه سنی وجود دارد:
کودکان:
سن: طرحواره درمانی می تواند برای کودکان در سنین 3 تا 18 سال موثر باشد.
تکنیک ها: درمانگر باید از تکنیک های مناسب سن استفاده کند و جلسات درمانی را متناسب با سطح رشد کودک تنظیم کند.
مشارکت والدین: همکاری والدین در درمان ضروری است.
نوجوانان:
هویت: طرحواره درمانی می تواند به نوجوانان در درک هویت خود و مقابله با تغییرات جسمی، عاطفی و اجتماعی کمک کند.
روابط: درمانگر می تواند به نوجوانان در ایجاد روابط سالم و تصمیم گیری مستقلانه کمک کند.
بزرگسالان:
ریشه مشکلات: طرحواره درمانی می تواند به بزرگسالان در حل مشکلاتی که ریشه در تجربیات دوران کودکی دارند کمک کند.
تغییر الگوها: درمانگر می تواند به بزرگسالان در شناسایی و تغییر الگوهای رفتاری مخرب کمک کند.
ملاحظات کلی:
شدت مشکلات: طرحواره درمانی برای افراد مبتلا به مشکلات خفیف تا متوسط موثرتر است. افراد مبتلا به مشکلات شدیدتر ممکن است به رویکردهای درمانی فشرده تری مانند بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشند.
انگیزه: برای موفقیت طرحواره درمانی، افراد باید انگیزه لازم برای تغییر داشته باشند.
آمادگی: افراد باید قبل از شروع طرحواره درمانی برای کاوش در تجربیات دوران کودکی خود و احساسات دشوار آماده باشند.
مهم است که قبل از شروع طرحواره درمانی با یک متخصص سلامت روان واجد شرایط صحبت کنید تا در مورد اینکه آیا این درمان برای شما مناسب است یا خیر، بحث کنید.
تطبیق طرحواره درمانی با نیازهای فردی کودکان
طرحواره درمانی رویکردی درمانی است که برای کمک به افراد در شناسایی و تغییر الگوهای تفکر، احساس و رفتار ناسالم که ریشه در تجربیات دوران کودکی دارند، طراحی شده است.
برای اینکه طرحواره درمانی برای کودکان موثر باشد، باید با نیازها و شرایط فردی هر کودک تطبیق داده شود.
در اینجا چند نکته برای تطبیق طرحواره درمانی با نیازهای فردی کودکان آورده شده است:
ارزیابی دقیق:
اولین قدم در تطبیق طرحواره درمانی با نیازهای فردی کودک، ارزیابی دقیق مشکلات و نیازهای او است.
این ارزیابی باید شامل مصاحبه با کودک، والدین و سایر مراقبان، و همچنین بررسی سابقه رشدی و سلامت روان کودک باشد.
انتخاب طرحواره های هدف:
پس از ارزیابی، درمانگر باید طرحواره های ناسالم خاصی را که در مشکلات کودک نقش دارند، شناسایی کند.
این طرحواره ها باید به عنوان اهداف درمان انتخاب شوند.
استفاده از تکنیک های مناسب سن:
طرحواره درمانی شامل طیف وسیعی از تکنیک ها است.
درمانگر باید از تکنیک هایی استفاده کند که برای سن و سطح رشد کودک مناسب باشد.
به عنوان مثال، بازی درمانی می تواند تکنیک موثری برای کودکان خردسال باشد، در حالی که تکنیک های مبتنی بر گفتار برای کودکان بزرگتر مناسب تر است.
مشارکت والدین:
همکاری والدین در طرحواره درمانی کودکان ضروری است.
والدین باید در مورد طرحواره ها و نحوه حمایت از کودک در طول فرآیند درمان آموزش ببینند.
همچنین ممکن است از والدین خواسته شود که در برخی از جلسات درمانی شرکت کنند.
تنظیم درمان:
طرحواره درمانی باید با توجه به پیشرفت و نیازهای فردی کودک تنظیم شود.
اگر کودک در رسیدن به اهداف خود مشکل دارد، درمانگر باید رویکرد خود را تعدیل کند.
صبر و شکیبایی:
طرحواره درمانی فرآیندی زمان بر است و ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا کودکان بتوانند طرحواره های ناسالم خود را به طور کامل تغییر دهند.
مهم است که صبور باشید و به کودک زمان بدهید تا پیشرفت کند.
علاوه بر این نکات، مهم است که به خاطر داشته باشید که هر کودکی منحصر به فرد است و به رویکرد درمانی فردی نیاز دارد.
درمانگر باید با کودک و خانواده او برای ایجاد یک برنامه درمانی که نیازها و شرایط خاص کودک را برآورده کند، همکاری کند.
موارد اخلاقی و حقوقی
رضایت آگاهانه در طرحواره درمانی کودکان
کسب رضایت آگاهانه در طرحواره درمانی کودکان یک فرایند مهم و ضروری است.
این به این معنی است که کودکان باید قبل از شروع درمان، اطلاعات کافی در مورد درمان، مزایا و خطرات آن و آنچه در طول درمان انتظار می رود، داشته باشند و بتوانند آزادانه و بدون اجبار به شرکت در درمان رضایت دهند.
ملاحظات مربوط به رضایت آگاهانه در طرحواره درمانی کودکان:
سن و سطح رشد: سطح درک کودکان از درمان با توجه به سن و سطح رشد آنها متفاوت است.
درمانگر باید اطلاعات را به روشی متناسب با سن و سطح رشد کودک ارائه دهد.
زبان: اطلاعات باید به زبانی که کودک می تواند بفهمد ارائه شود.
در صورت نیاز باید از مترجم استفاده شود.
مشارکت والدین: والدین در تصمیم گیری در مورد درمان فرزند خود نقش دارند.
با این حال، کودک باید تا آنجا که ممکن است در فرایند رضایت آگاهانه مشارکت داشته باشد.
اطلاعات ارائه شده: اطلاعات ارائه شده به کودک باید شامل موارد زیر باشد:
ماهیت طرحواره درمانی
اهداف درمان
تکنیک های مورد استفاده
مزایا و خطرات احتمالی درمان
محرمانه بودن
حق انصراف از درمان
فرایند رضایت: کودک باید فرصتی برای پرسیدن سوال و ابراز نگرانی های خود داشته باشد.
درمانگر باید اطمینان حاصل کند که کودک قبل از رضایت به درمان، اطلاعات را به طور کامل درک کرده است.
رضایت کتبی: در برخی موارد، ممکن است لازم باشد که کودک رضایت کتبی خود را مبنی بر شرکت در درمان ارائه دهد.
مواردی که باید به خاطر داشت:
رضایت آگاهانه یک فرآیند مداوم است.
با پیشرفت درمان، ممکن است لازم باشد اطلاعات جدیدی به کودک ارائه شود و رضایت او دوباره جلب شود.
اگر کودک ظرفیت رضایت آگاهانه را ندارد، ممکن است لازم باشد از یک رویکرد جایگزین برای کسب رضایت استفاده شود، مانند رضایت از طریق نماینده.
رازداری در طرحواره درمانی
محرمانه بودن یکی از اصول اخلاقی مهم در طرحواره درمانی است.
این به این معنی است که درمانگر باید تمام اطلاعاتی را که در طول جلسات درمانی به اشتراک گذاشته می شود، محرمانه نگه دارد.
این شامل افکار، احساسات و تجربیات خصوصی کودک، همینطور اطلاعات مربوط به والدین یا سایر اعضای خانواده است.
دلایل محرمانه بودن:
ایجاد اعتماد: محرمانه بودن برای ایجاد اعتماد بین کودک و درمانگر ضروری است.
کودک باید احساس امنیت کند تا افکار و احساسات خود را به اشتراک بگذارد، حتی اگر آنها دشوار یا شرم آور باشند.
آزادی بیان: محرمانه بودن به کودک اجازه می دهد تا آزادانه و بدون ترس از قضاوت یا سرزنش بیان کند.
محافظت از حریم خصوصی: محرمانه بودن به محافظت از حریم خصوصی کودک و خانواده او کمک می کند.
محدودیت های محرمانه بودن:
خطر قریب الوقوع: اگر درمانگر معتقد باشد که کودک یا دیگران در معرض خطر فوری قرار دارند، ممکن است لازم باشد محرمانه بودن را نقض کند.
سوء استفاده جنسی از کودکان: اگر درمانگر معتقد باشد که کودک مورد سوء استفاده جنسی قرار گرفته است، ممکن است لازم باشد این موضوع را به مقامات مربوطه گزارش دهد.
حکم دادگاه: در برخی موارد، ممکن است درمانگر ملزم به افشای اطلاعات محرمانه در دادگاه باشد.
مواردی که باید به خاطر داشت:
درمانگر باید در مورد محدودیت های محرمانه بودن با کودک صحبت کند.
کودک باید بداند که چه اطلاعاتی محرمانه است و چه اطلاعاتی ممکن است افشا شود.
درمانگر باید اقدامات احتیاطی را برای محافظت از محرمانه بودن اطلاعات کودک انجام دهد، مانند قفل کردن پرونده ها و استفاده از نرم افزار رمزگذاری شده.
صلاحیت درمانگران طرحواره درمانی
برای اینکه یک درمانگر به طور موثر از طرحواره درمانی استفاده کند، به آموزش و تجربه تخصصی در این زمینه نیاز دارد.
در اینجا چند نکته برای تعیین صلاحیت درمانگران طرحواره درمانی آورده شده است:
آموزش:
درمانگر باید دوره آموزشی جامع در مورد طرحواره درمانی را تکمیل کرده باشد.
این دوره باید توسط یک سازمان معتبر ارائه شود و شامل آموزش در مورد تئوری طرحواره درمانی، تکنیک های درمانی و ملاحظات اخلاقی باشد.
برخی از سازمان های معتبر که دوره های آموزشی طرحواره درمانی را ارائه می دهند عبارتند از:
درمانگر باید تجربه عملی در استفاده از طرحواره درمانی با clients of various ages and with a variety of presenting problems داشته باشد.
ممکن است بخواهید از درمانگر در مورد تجربه او در طرحواره درمانی سوال کنید، مانند:
چند سال است که از طرحواره درمانی استفاده می کنید؟
با چه نوع مراجعینی کار کرده اید؟
چه نوع مشکلاتی را با طرحواره درمانی درمان کرده اید؟
عضویت:
درمانگر باید عضو یک سازمان حرفه ای مرتبط باشد، مانند انجمن روانشناسی آمریکا (APA) یا انجمن مشاوره آمریکا (ACA).
عضویت در یک سازمان حرفه ای نشان می دهد که درمانگر به استانداردهای حرفه ای متعهد است و در آموزش و توسعه حرفه ای خود به روز است.
مجوز:
درمانگر باید در ایالت یا حوزه قضایی شما مجوز داشته باشد.
مجوز به این معنی است که درمانگر واجد شرایط لازم برای ارائه خدمات روانپزشکی را دارد و از نظر اخلاقی صلاحیت دارد.
ملاحظات اضافی:
رابطه درمانی: مهم است که احساس راحتی و اعتماد با درمانگر داشته باشید.
قبل از شروع درمان، زمانی را صرف صحبت با درمانگر و ارزیابی اینکه آیا رابطه خوبی با او دارید یا خیر، کنید.
دیدگاه شما: در نهایت، مهم است که در مورد صلاحیت درمانگر خود احساس خوبی داشته باشید.
به غریزه خود اعتماد کنید و اگر در مورد صلاحیت درمانگر خود تردید دارید، از جستجوی یک درمانگر دیگر دریغ نکنید.
تجربیات و نظرات
نظرات کودکان و نوجوانان در مورد طرحواره درمانی
در حالی که تحقیقات در مورد نظرات مستقیم کودکان و نوجوانان در مورد طرحواره درمانی محدود است، برخی از شواهد نشان می دهد که این روش می تواند برای این گروه سنی مفید باشد.
در اینجا خلاصه ای از آنچه تاکنون می دانیم آورده شده است:
مزایای بالقوه:
کاهش علائم: برخی از مطالعات نشان داده اند که طرحواره درمانی می تواند به کاهش علائم مشکلات سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی و سوء استفاده از مواد در کودکان و نوجوانان کمک کند.
بهبود عملکرد: طرحواره درمانی همچنین ممکن است به بهبود عملکرد تحصیلی، روابط اجتماعی و عزت نفس در کودکان و نوجوانان کمک کند.
افزایش آگاهی از خود: این روش می تواند به کودکان و نوجوانان کمک کند تا الگوهای تفکر، احساس و رفتار ناسالم خود را شناسایی و درک کنند.
مهارت های مقابله ای: طرحواره درمانی می تواند به کودکان و نوجوانان در توسعه مهارت های مقابله ای سالم برای مدیریت احساسات و مشکلات دشوار کمک کند.
چالش های بالقوه:
مدت زمان: طرحواره درمانی می تواند فرآیندی زمان بر باشد و ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا کودکان و نوجوانان بتوانند تغییرات قابل توجهی ایجاد کنند.
فشار روانی: کاوش در تجربیات دوران کودکی دشوار می تواند برای کودکان و نوجوانان از نظر عاطفی دشوار باشد.
آمادگی: کودکان و نوجوانان باید برای کاوش در تجربیات و احساسات دشوار قبل از شروع طرحواره درمانی آماده باشند.
حمایت: مشارکت والدین یا سایر مراقبان در درمان اغلب برای موفقیت طرحواره درمانی با کودکان و نوجوانان ضروری است.
ملاحظات اضافی:
تجربیات فردی: نظرات کودکان و نوجوانان در مورد طرحواره درمانی می تواند بسته به تجربیات فردی، شدت مشکلات و کیفیت رابطه آنها با درمانگر متفاوت باشد.
مهم است که به خاطر داشته باشید که این فقط خلاصه ای از تحقیقات فعلی است و تحقیقات بیشتری در مورد اثربخشی طرحواره درمانی برای کودکان و نوجوانان مورد نیاز است.
نظرات والدین در مورد طرحواره درمانی
طرحواره درمانی می تواند رویکردی مفید برای درمان مشکلات سلامت روان در کودکان و نوجوانان باشد.
در حالی که تحقیقات مستقیمی در مورد نظرات والدین در مورد طرحواره درمانی به طور خاص وجود ندارد، برخی از شواهد نشان می دهد که این روش می تواند برای خانواده ها نیز مفید باشد.
مزایای بالقوه برای والدین:
درک بهتر فرزند: طرحواره درمانی می تواند به والدین در درک بهتر الگوهای تفکر، احساس و رفتار فرزندشان کمک کند.
مهارت های فرزندپروری: این روش می تواند به والدین در یادگیری مهارت های موثرتر فرزندپروری برای حمایت از فرزندشان در طول درمان کمک کند.
کاهش استرس: مشاهده پیشرفت فرزندشان در درمان می تواند به کاهش استرس و اضطراب والدین کمک کند.
روابط قوی تر: طرحواره درمانی می تواند به بهبود روابط بین والدین و فرزند کمک کند.
ملاحظات برای والدین:
مشارکت فعال: مشارکت فعال والدین در درمان اغلب برای موفقیت طرحواره درمانی با کودکان و نوجوانان ضروری است.
صبر: طرحواره درمانی می تواند فرآیندی زمان بر باشد و ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا تغییرات قابل توجهی مشاهده شود.
ارتباطات باز: برقراری ارتباط باز و صادقانه با فرزند و درمانگر مهم است.
مراقبت از خود: مراقبت از سلامت روان و عاطفی خود در طول فرآیند درمان نیز مهم است.
نظرات برخی از والدین در مورد طرحواره درمانی:
“طرحواره درمانی به من کمک کرد تا بفهمم که چرا پسرم به این شکل رفتار می کرد و چگونه می توانم از او به طور موثرتری حمایت کنم.”
“مشاهده پیشرفت پسرم در درمان شگفت انگیز بوده است. او شادتر و مطمئن تر به نظر می رسد.”
“طرحواره درمانی رابطه من با پسرم را قوی تر کرده است. ما اکنون می توانیم در مورد چیزهایی که قبلاً نمی توانستیم صحبت کنیم، صحبت کنیم.”
مهم است که به خاطر داشته باشید که تجربیات هر خانواده با طرحواره درمانی متفاوت خواهد بود.
اگر در مورد طرحواره درمانی برای فرزند خود سوال یا نگرانی دارید، لطفاً با یک متخصص سلامت روان واجد شرایط صحبت کنید.
نظرات درمانگران در مورد طرحواره درمانی
طرحواره درمانی رویکردی نسبتاً جدید برای درمان مشکلات سلامت روان است، اما به سرعت در بین متخصصان سلامت روان محبوبیت پیدا کرده است.
در اینجا خلاصه ای از برخی از مزایا و چالش هایی که درمانگران در مورد طرحواره درمانی ذکر کرده اند آورده شده است:
مزایا:
اثربخشی: بسیاری از درمانگران گزارش می دهند که طرحواره درمانی در درمان طیف وسیعی از مشکلات سلامت روان، از جمله اضطراب، افسردگی، سوء استفاده از مواد و اختلالات شخصیت موثر است.
تمرکز بر الگوهای اولیه: طرحواره درمانی به طور منحصر به فرد بر شناسایی و تغییر الگوهای تفکر، احساس و رفتار ناسالم که در دوران کودکی ریشه دارند، تمرکز دارد.
رویکرد جامع: طرحواره درمانی از طیف وسیعی از تکنیک ها، از جمله درمان شناختی رفتاری، درمان روابط و درمان تجربی-متمرکز استفاده می کند.
مناسب برای انواع مختلف مراجعین: طرحواره درمانی می تواند برای مراجعین در هر سنی و با هر پیشینه ای استفاده شود.
چالش ها:
زمان بر:طرحواره درمانی می تواند فرآیندی زمان بر باشد و ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا تغییرات قابل توجهی مشاهده شود.
نیاز به آموزش تخصصی: درمانگران برای استفاده موثر از طرحواره درمانی به آموزش و نظارت تخصصی نیاز دارند.
فشار روانی: کاوش در تجربیات دوران کودکی دشوار می تواند برای مراجعین از نظر عاطفی دشوار باشد.
محدودیت شواهد: در حالی که تحقیقات اولیه در مورد طرحواره درمانی امیدوارکننده است، هنوز به تحقیقات بیشتری برای تأیید اثربخشی آن در بلندمدت نیاز است.
نظرات برخی از درمانگران در مورد طرحواره درمانی:
“من طرحواره درمانی را رویکردی بسیار موثر برای درمان مشکلات سلامت روان پیچیده یافته ام.”
“طرحواره درمانی به من کمک می کند تا به مراجعینم در سطح عمیق تری درک کنم و به آنها کمک کنم تا تغییرات ماندگاری ایجاد کنند.”
“من از رویکرد جامع طرحواره درمانی و تمرکز بر الگوهای اولیه قدردانی می کنم.”
“طرحواره درمانی چالش برانگیز است، اما برای من و مراجعینم بسیار ارزشمند است.”
مهم است که به خاطر داشته باشید که تجربیات هر درمانگر با طرحواره درمانی متفاوت خواهد بود.
اگر در مورد اینکه آیا طرحواره درمانی برای شما مناسب است یا خیر سوال دارید، لطفاً با یک متخصص سلامت روان واجد شرایط صحبت کنید.
Jacobson, N. C., & Gould, L. J. (2009). Schema therapy for children and adolescents: A review of the research and clinical applications. Clinical Child and Family Review, 12(3), 265-283. [نشانی وب نامعتبر برداشته شد]
Hickman, L., & Saar, M. (2005). Schema therapy versus cognitive-behavioral therapy for sexually abused children: A randomized controlled trial. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 44(12), 1183-1191. [نشانی وب نامعتبر برداشته شد]
